Η ζωή του αγωνιστή ορθόδοξου χριστιανού και την περίοδο του τριωδίου που ανοίγει αύριο.

Καλημέρα σας. Σήμερα το απόγευμα με τον εσπερινό, ανοίγει μια καινούρια περίοδος στην λατρεία της εκκλησίας μας. Ανοίγει το τριώδιο. Γι αυτούς που δεν το γνωρίζουν, υπάρχουν δύο ειδών εορτές. Οι ακίνητες και οι κινητές. Η περίοδος των ακινήτων εορτών, ξεκινάει την 1^η Σεπτεμβρίου με την αρχή της ινδίκτου και τελειώνει στις 31 Αυγούστου. Οι κινητές εορτές ξεκινούν την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου και κλείνουν την Κυριακή των Αγίων πάντων. Οι τρείς πρώτες εβδομάδες, είναι προπαρασκευαστικές της νηστείας της σαρακοστής. Ξεκινούν με την Κυριακή του τελώνου και του φαρισαίου, η επόμενη είναι του Ασώτου, συνέχεια η Κυριακή της Απόκρεω και τέλος η Κυριακή της Τυρινής. Από την καθαρή Δευτέρα αρχίζει η μεγάλη τεσσαρακοστή με πέντε Κυριακές των νηστειών την Κυριακή των Βαΐων την μεγάλη εβδομάδα και την Κυριακή του Πάσχα. Με την Κυριακή του Πάσχα ξεκινάει η περίοδος του Πεντηκοσταρίου μέχρι την Κυριακή της Πεντηκοστής (γι αυτό και λέγεται Πεντηκοστάριο από τις 50 μέρες που περιλαμβάνει)και κλείνει την επομένη Κυριακή των Αγίων πάντων.

Το τριώδιο είναι ιδιαίτερη περίοδος και λέγεται τριώδιο γιατί στον κανόνα της κάθε μέρας, έχει 3 ωδές. Ενώ τις άλλες περιόδους έχουν οι κανόνες 9 ωδές. Για να καταλάβουμε, κάθε μέρα του χρόνου γιορτάζει κάποιος, κάποιοι Άγιοι. Η ακολουθία τους αποτελείται από διάφορα τροπάρια, και τον κανόνα τους. Ο κανόνας έχει 9 ωδές και η κάθε ωδή 4-8 τροπάρια. Οι κανόνες των Αγίων έχουν προορισμό να δείξουν και να προβάλουν, τον αγώνα τους ενάντια στις συνθήκες της εποχής τους και ενάντια στους νόμους της ίδιας της φύσης, με τις εξωπραγματικές πολλές φορές ασκήσεις τους. Το τριώδιο και ειδικά η περίοδος της μεγάλης σαρακοστής, έχει κατανυχτικά και λυπητερά τροπάρια που μας προετοιμάζουν για την περίοδο της μεγάλης εβδομάδος που είναι και η εβδομάδα των παθών του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.

Η περίοδος του Τριωδίου, από παλιά, ήταν περίοδος άσκησης και αγώνων ενάντια στα πάθη, με σκοπό, τον αγιασμό του σώματος και της ψυχής και τον καθαρισμό της από τον ΄΄ρύπο΄΄ της αμαρτίας. Δεν μιλάμε για τον ιδιαίτερο αγώνα των μοναχών, αναχωρητών και ασκητών που ανήκει σε άλλη κατηγορία, γιατί οι μοναχοί δεν έχουν τις ίδιες αμαρτίες με τους λαϊκούς και εννοώ τις σαρκικές, αλλά ο αγώνας τους είναι καθαρά πνευματικός. Οι κοσμικοί βιώνουν την άσκηση τελείως διαφορετικά. Σε αντίθεση με τους μοναχούς που όπου και να είναι λόγω της φύσεως της ζωής τους είναι φυσικό να νηστεύουν, να εγκρατεύονται, και να στερούνται γιατί αυτό, είναι το κυρίαρχο συστατικό στη ζωή τους. Ο αυτοπεριορισμός και η εκούσια στέρηση σε όλα. Ο κοσμικός, δεν μπορεί να το έχει αυτονόητα αυτό. Κάθε μέρα που βγαίνει απ το σπίτι του, είτε να πάει στη δουλειά του, είτε για οποιοδήποτε λόγο, έρχεται αντιμέτωπος με την πρόκληση και τον πειρασμό. Από την ζεστή τυρόπιτα του φούρνου, ειδικά τις τετάρτες και τις παρασκευές, μέχρι την πασαρέλα επίδειξης των όμορφα καλογυμνασμένων κορμιών, που φλερτάρουν και λικνίζονται, από φιλαρέσκεια, φιλαυτία και ναρκισσισμό. Δεν μπορείς να πας πουθενά για να κρυφτείς απ αυτή την δοκιμασία, ειδικά την περίοδο των νηστειών. Ούτε μέσα στο σπίτι σου, που ανοίγοντας την τηλεόραση, το πάρτι συνεχίζεται αφού στα προγράμματα της παίζουν οι καλύτεροι εκπρόσωποι αυτής της κατάστασης που χαρακτηρίζει την μοντέρνα κοινωνία που ζούμε. Και άντε τώρα να είσαι άνθρωπος που θέλεις να γίνεις μαθητής του Χριστού και να ακολουθήσεις τις εντολές του, μέσα στον κόσμο. Να ζήσεις χριστιανικά τη νιότη σου, χωρίς να τρέχεις από σχέση σε σχέση, να αγαπήσεις έναν άνθρωπο που θα παντρευτείς και θα κάνεις οικογένεια. Να προσπαθείς να μεγαλώσεις τα παιδιά σου με οδηγό το ευαγγέλιο και τις προσταγές των χαρισμάτων της Χάριτος του Αγίου Πνεύματος. Να προσπαθείς να ακολουθήσεις το τρίπτυχο, νηστεία, αγρυπνία, προσευχή.

Δηλαδή: νηστεία. Να νηστεύεις και να απέχεις απ τα φαγητά που θέσπισε η εκκλησία, σαν κανόνα, να νηστεύεις απ τις σκέψεις και τους πονηρούς λογισμούς που καλλιεργούν την διάθεση για αμαρτία αλλά και τις καθημερινές επαφές με την ΄΄κατάλυση΄΄ της υγιούς συμπεριφοράς με τα πρόσωπα που συναναστρεφόμαστε. Τα μέλη της οικογένειας, τους συγγενείς και φίλους, τον περίγυρο, τα μέλη της δουλειάς μας και γενικά όπου χρειάζεται και έχουμε επικοινωνία με άλλα μέλη της κοινωνίας. Δεν μπορεί να νηστεύεις και να είσαι αγροίκος! Να θυμώνεις και να οργίζεσαι με το παραμικρό. Να βρίζεις τον άλλον που είχε το θράσος να σε κλείσει με τ’ αμάξι του, λες και όλος ο κόσμος ασχολείται μαζί σου. Είδατε όμως η υπερηφάνεια; Νομίζεις ότι όλος ο κόσμος προσπαθεί να σου κάνει κακό. Τι εθελοτυφλία! Αγώνας για αλλαγή συμπεριφοράς.

Αγρυπνία: πολλοί νομίζουν ότι αγρυπνία σημαίνει, όλο το βράδυ να είσαι με τα χέρια υψωμένα στον ουρανό! Όχι. Αυτό είναι για άλλα μέτρα και μεγέθη. Μια κατάσταση την οποία φτάνουν ελάχιστοι ασκητές που είναι το ζητούμενο τους. Όχι. Αγρυπνία στον κόσμο σημαίνει, να έχουμε άγρυπνο το μυαλό μας για να αποφεύγουμε αυτά που μας αποκόπτουν από την πηγή των χαρισμάτων και να μην γινόμαστε αγροίκοι. Αυτά που περιγράφουμε παραπάνω. Να έχουμε, άγρυπνο τον νου μας, για να μην φωνάξουμε, να μην βρίσουμε, να μην χτυπήσουμε, να μην ξεφτιλίσουμε, να μην λοιδορήσουμε, να μην ταπεινώσουμε, να μην κατακρίνουμε, να μην κλέψουμε, να μην αδικήσουμε. Έ! Τι ωραία θα ήταν η κοινωνία μας αν ζούσαμε έτσι! Ας αρχίσουμε με τον εαυτό μας. Να συνετίσουμε τον ΄΄ατίθασο΄΄ έσω νου της καρδιάς μας και να τον ταΐσουμε με τα νάματα της ορθοδοξίας, που είναι ποτισμένα με το αίμα και τους αγώνες των αγίων και μαρτύρων. Αγώνες, ενάντια στην φθορά και την παρανομία, που οδηγεί η ασύνετη αμαρτία! Μην απογοητεύεστε όμως. Μια ζωή έχουμε για να το καταφέρουμε. Κάπου θα βρεθεί ο κατάλληλος χρόνος για να αλλάξουμε τον ρου της ζωής μας!!

Προσευχή: Η προσευχή είναι η πιο περιεκτική μορφή επικοινωνίας με το Θεό. Είναι το πνευματικό οξυγόνο που χρειάζεται η καρδιά μας για να λειτουργεί. Όπως το οξυγόνο δίνει ζωή στο σώμα, έτσι και το πνευματικό οξυγόνο δίνει ζωή στην ψυχή, που την ανανεώνει και τρέφει, ενώ ταυτόχρονα επικοινωνεί με τον ποιητή της. Όπως οι άνθρωποι για να διατηρήσουν τις διαπροσωπικές τους σχέσεις, χρειάζεται να κρατούν ζωντανή την επαφή μεταξύ τους, έτσι και η σχέση με τον Χριστό, είναι ζωντανή μέσω της προσευχής. Η τελειότερη προσευχή κατά τους πατέρες, είναι η προσευχή του Ιησού, η νοερά προσευχή. Το Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησον με.. Το μυστικό, ή ο κανόνας για να προκόψει κανείς στην προσευχή, είναι το πρόγραμμα προσευχής. Δηλαδή: μέρος ησυχαστικό, χωρίς θορύβους που αποσπούν το νου, κλειστά τηλέφωνα, τηλεόραση κλπ, συγκεκριμένη ώρα της ημέρας, και χωρίς να έχουμε κάτι να κάνουμε ή κάπου να χρειαζόμαστε. Τότε μόνο μπορεί να καρποφορήσει η προσευχή. Οι λαϊκοί, λόγω των πολλών υποχρεώσεων και μερίμνων, είναι δύσκολο να αφιερωθούν στην νοερά προσευχή, πόσο μάλλον στην αδιάλειπτη. (Στην αδιάλειπτη φτάνουν μόνο οι ησυχαστές, αναχωρητές και γενικά οι ασκητές που δεν ασχολούνται με τίποτα άλλο εκτός από την προσευχή) Μπορούν όμως να προσευχηθούν με άλλους τρόπους, όπως πηγαίνοντας στο ναό, ή διαβάζοντας, όταν έχουν χρόνο τα περιεχόμενα των προσευχηταρίων. Επίσης μεγάλη βοήθεια δίνουν το καθημερινό ευαγγέλιο, ο απόστολος και οι βίοι των αγίων. Διαβάζουμε το ευαγγέλιο, για να μαθαίνουμε την πίστη μας και τί οδηγίες που μας έδωσε ο Χριστός για το πώς θα κερδίσουμε την βασιλεία των ουρανών. Τον βίο και τις επιστολές των αποστόλων για να ερμηνεύουμε μέσα από την ζωή τους και τις διδαχές τους, το ευαγγέλιο του Χριστού και τους βίους των αγίων για να δυναμώνουμε την πίστη μας. Ειδικά με τους βίους των μαρτύρων παίρνουμε παραδείγματα τρομερής πίστης αφοσίωσης και αγάπης. Με τα τρομερά βασανιστήρια που έχουν υποστεί, ποτίζουν την καρδιά του αναγνώστη με τους άθλους τους, γεμίζοντας την, πόθο για τον Χριστό. Γεύονται έτσι κι αυτοί λίγο απ τους καρπούς της άσκησης που είναι η κάθαρση, ο φωτισμός και η Θέωση. Βέβαια προϋπόθεση για την συμμετοχή μας στα προϊόντα της χάριτος του Θεού είναι η μυστηριακή ζωή και ο καθαρός βίος. Λέγοντας μυστηριακή ζωή εννοούμε, την συμμετοχή στα μυστήρια της εκκλησίας μας και καθαρό βίο, εννοούμε την απαραίτητη υπακοή στις εντολές που έδωσε ο Χριστός. Ου μοιχεύσεις, ου φονεύσεις κλπ. η ταπεινή καρδιά που προσεύχεται, έλκει την χάρη του Θεού και αποκτά τα χαρίσματα της: Πίστη, πραότητα, εγκράτεια, γαλήνη, αγάπη, μακροθυμία, διάκριση, φιλανθρωπία, ελεημοσύνη, ευσπλαχνία, δικαιοσύνη, υπακοή στο λόγο του Θεού, μετάνοια κλπ. Η υπερηφάνεια από την άλλη γεννά: εγωισμό, αλαζονεία, οργή, θυμό, φθόνο, μίσος, ζήλια, κακία, αδιακρισία, επιθετικότητα, αμετανοησία, κλπ. Για να ζει μια ψυχή με τη χάρη του Θεού, (χρειάζεται ταπείνωση, γιατί μόνο στην ταπείνωση αναπαύεται η Χάρις του Θεού) πρέπει να προσεύχεται, να μελετά και να προσέχει καθημερινά. Είναι αυτό που λένε οι πατέρες μνήμη θανάτου, δηλαδή μνήμη Θεού. Δεν μπορεί ειδικά στη σημερινή κοινωνία που ζούμε με τους τόσους πειρασμούς να μπορέσει μια ψυχή να κρατηθεί μακριά της αμαρτίας. Ανάλογα λοιπόν με τον χρόνο που διαθέτουμε, είναι και η προσευχή και πρώτα απ όλα η ευλογία. Για να είναι προστατευμένο πνευματικά ό,τι κι αν κάνουμε, παίρνουμε ευλογία απ τον πνευματικό μας. Αν δεν έχουμε πνευματικό καθοδηγητή ή δεν είναι εξομολόγος και απλά όταν χρειαζόμαστε εξομολόγηση πηγαίνουμε σε εξομολόγο, τότε παίρνουμε ευλογία απ αυτόν ή από τον γέροντα που έχουμε καθοδηγητή.

Υγ. μην ξεχνάμε ότι η ο σκοπός της προσευχής είναι να αλλάξουμε και να γίνουμε καλύτεροι πνευματικά άνθρωποι. Αυτό πρέπει να αποδεικνύεται γιατί, όταν καρποφορεί, φαίνεται στους άλλους και αυτή η αλλαγή που έχουμε υποστεί από την χάρη του Θεού, δεν περνά απαρατήρητη αλλά ενεργεί θεραπευτικά στις σχέσεις μας μαζί τους. Έτσι αλλάζουν οι κοινωνίες. Να είστε καλά Πρόδρομος μοναχός.

Υγ. 2 ο Πατέρας Κωνσταντίνος Στρατηγόπουλος (όπως μου μετέφεραν πνευματικά παιδιά του) έλεγε για την προσευχή. Ξέρω ότι δουλεύετε, σκουπίζετε, μαγειρεύετε, οι μητέρες θηλάζετε. Ό,τι όμως και να κάνετε, σας ζητώ να αναπνέεται με το νου σας στον Θεό. Να κάνετε την ανάσα προσευχή. Αυτό που λένε οι πατέρες, καρδιακή προσευχή!